Viêm phế quản và viêm phổi ở trẻ: Đừng nhầm lẫn kẻo hại con!

Viêm phổi và viêm phế quản là hai bệnh lý về đường hô hấp thường gặp ở trẻ em, đặc biệt vào mùa lạnh hoặc khi thời tiết thay đổi. Cả hai đều có những triệu chứng khá giống nhau khiến nhiều bậc phụ huynh nhầm lẫn, dẫn đến việc chẩn đoán và điều trị chưa kịp thời. Vậy làm thế nào để phân biệt viêm phổi và viêm phế quản ở trẻ? Bài viết này sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng, cách phân biệt cũng như hướng điều trị phù hợp cho từng bệnh.

Điểm tương đồng giữa viêm phế quản và viêm phổi

Cả viêm phế quản và viêm phổi đều thuộc nhóm bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp dưới và có các điểm chung như sau:

• Tác nhân gây bệnh: Chủ yếu do virus và vi khuẩn tấn công hệ hô hấp của trẻ.

• Đối tượng dễ mắc: Trẻ em dưới 5 tuổi, đặc biệt trẻ dưới 2 tuổi có hệ miễn dịch còn yếu.

• Yếu tố nguy cơ: Tiếp xúc với khói bụi, ô nhiễm không khí, khói thuốc lá hoặc các tác nhân gây dị ứng.

• Triệu chứng phổ biến: Cả hai bệnh đều gây ra các biểu hiện như ho, sốt, khó thở, mệt mỏi và biếng ăn.

• Nguy cơ tiến triển nặng: Nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời, cả viêm phế quản và viêm phổi đều có thể dẫn đến suy hô hấp hoặc các biến chứng nguy hiểm khác.

Mặc dù có nhiều điểm chung nhưng hai bệnh này có những khác biệt rõ rệt về nguyên nhân, triệu chứng, mức độ nguy hiểm và biến chứng.

Sự khác biệt giữa viêm phế quản và viêm phổi

Thế nào là viêm phổi? Viêm phế quản?

Viêm phổi là gì?

Viêm phổi là tình trạng nhiễm trùng cấp tính ở phổi, nơi các phế nang chứa đầy dịch hoặc mủ. Viêm phổi có thể do vi khuẩn, virus hoặc nấm gây ra, trong đó vi khuẩn Streptococcus pneumoniae và virus cúm là hai tác nhân phổ biến nhất. Viêm phổi có thể nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, đặc biệt là ở trẻ nhỏ.

Viêm phế quản là gì?

Viêm phế quản là tình trạng viêm nhiễm ở các ống phế quản (đường dẫn khí từ khí quản đến phổi). Khi bị viêm, các niêm mạc ống phế quản sưng lên và tiết dịch nhầy, gây khó thở và kích thích ho. Bệnh viêm phế quản thường do virus gây ra, điển hình là virus cúm hoặc virus hợp bào hô hấp (RSV).

Viêm phế quản và viêm phổi là 2 bệnh đường hô hấp hay gặp ở trẻ.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân viêm phổi:

• Vi khuẩn: Phổ biến nhất là vi khuẩn Streptococcus pneumoniae, Mycoplasma pneumoniae hoặc Haemophilus influenzae.

• Virus: Virus cúm, adenovirus, RSV, virus sởi,...

• Nấm: Thường gặp ở trẻ có hệ miễn dịch yếu.

• Yếu tố môi trường: Trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá, ô nhiễm không khí hoặc sống trong môi trường chật chội, ẩm thấp.

Nguyên nhân viêm phế quản:

• Virus: Chiếm đến 90% trường hợp, điển hình là virus cúm, virus RSV.

• Vi khuẩn: Ít gặp hơn, nhưng có thể do các vi khuẩn như Mycoplasma pneumoniae.

• Dị ứng và kích thích: Hít phải khói bụi, khói thuốc lá hoặc hóa chất độc hại.

Triệu chứng của viêm phổi và viêm phế quản

Triệu chứng viêm phổi:

• Sốt cao: Thường từ 38,5°C trở lên, kéo dài và khó hạ.

• Ho nặng: Ho nhiều, có thể có đờm xanh, vàng hoặc đờm mủ.

• Khó thở: Trẻ thở nhanh, thở rút lõm lồng ngực.

• Mệt mỏi, quấy khóc: Trẻ bỏ ăn, lừ đừ, ngủ li bì hoặc quấy khóc nhiều.

• Da tái xanh, tím tái: Biểu hiện nguy hiểm khi thiếu oxy nặng.

• Đau ngực: Do nhiễm trùng làm kích thích màng phổi.

Triệu chứng viêm phế quản:

• Ho khan, ho có đờm: Ban đầu là ho khan, sau đó ho nhiều hơn kèm đờm nhầy.

• Sốt nhẹ: Không sốt cao như viêm phổi, thường dao động 37,5°C – 38,5°C.

• Chảy mũi, nghẹt mũi: Triệu chứng đi kèm như cảm lạnh thông thường.

• Thở khò khè: Đặc biệt khi trẻ thở ra.

• Mệt mỏi, biếng ăn: Trẻ có thể cáu gắt, bỏ bú hoặc ăn ít hơn bình thường.

Viêm phế quản và viêm phổi có những triệu chứng giống nhau, nhưng mức độ nguy hiểm khác nhau.

Phân biệt viêm phổi và viêm phế quản

Dưới đây là bảng so sánh giúp các bậc phụ huynh dễ dàng phân biệt hai bệnh lý này:

Tiêu chí	Viêm phổi	Viêm phế quản
Nguyên nhân	Vi khuẩn, virus, nấm.	Chủ yếu do virus.
Sốt	Sốt cao, khó hạ.	Sốt nhẹ hoặc không sốt.
Ho	Ho nhiều, có đờm xanh/vàng.	Ho khan, sau có đờm nhầy.
Khó thở	Thở nhanh, rút lõm lồng ngực.	Thở khò khè, không rút lõm ngực.
Biểu hiện nặng	Da tím tái, lừ đừ, mệt mỏi nặng.	Thường nhẹ hơn, ít biến chứng.
Nghe phổi	Có tiếng ran ẩm, ran nổ.	Nghe thấy tiếng khò khè.

Khi nào cần đưa trẻ đi khám bác sĩ?

Cha mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế khi có các dấu hiệu sau:

• Trẻ sốt cao liên tục trên 39°C không hạ.

• Trẻ khó thở, thở nhanh, lồng ngực rút lõm.

• Trẻ quấy khóc nhiều, mệt mỏi, bỏ ăn hoặc bú kém.

• Da, môi hoặc đầu chi tím tái.

• Ho nhiều, có đờm xanh, vàng hoặc lẫn máu.

Đặc biệt, với trẻ dưới 2 tuổi, các bệnh lý hô hấp có thể diễn tiến rất nhanh, vì vậy cha mẹ không nên chủ quan.

Xem thêm: Bí Quyết Phòng Bệnh Đường Hô Hấp Cho Trẻ Mùa Đông: Mẹ Đã Biết Chưa?

Viêm phổi và viêm phế quản là hai bệnh lý hô hấp thường gặp ở trẻ nhỏ nhưng có mức độ nguy hiểm khác nhau. Cha mẹ cần nắm rõ các triệu chứng đặc trưng để phân biệt, từ đó có hướng xử lý kịp thời. Quan trọng nhất vẫn là việc tăng cường sức đề kháng cho trẻ để phòng ngừa bệnh từ sớm. Nếu không chắc chắn về tình trạng sức khỏe của con, hãy đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị chính xác nhất.